Pagina's

ALS JE DE DUIVEL WILT BESTRIJDEN, MOET JE ZIJN BOEKEN LEZEN

danny.bloemenhof@gmail.com

zondag 16 november 2008

My dear Watson,

zaterdag 15 november, 23h50. Vandaag is het weer gebeurd. Een bezoek aan één van mijn brongebieden heeft me een oogst van 45 boeken opgeleverd. Het is in meerdere opzichten een topdag geworden. Gedurende twee en een half uur heb ik alle dozen en schabben die ik in die tijd kon doorzoeken, handmatig en ambachtelijk omgekeerd, boek na boek er uitgenomen, bekeken (uitgebreid), besnuffeld (figuurlijk), betast (letterlijk), weer bekeken (heel even, of soms gedurende een paar minuten), en dan een besluit genomen: voor een ander, of voor mij (soms met pijn in het hart).

Deze was alvast voor mij, toen ik nog geen twintig seconden in dezelfde ruimte was:

"Manuel du Citoyen Belge ou Code à l'usage des personnes qui n'ont pas étudié le droit", par A.-J. Nizet. Met de hulp van Tante Google kwam ik alvast niet ver. Een paar aanduidingen wezen erop dat het boek zelf bekend is, maar de uitgave is steevast van 1889. Ik heb hier de eerste uitgave voor me, zoals letterlijk op het frontplat vermeld staat: 1er Édition. Meer nog, tous les exemplaires sont revêtus de la signature de l'auteur. En inderdaad, AJN heeft zijn "autographe" in het boek aangebracht. Hoewel het boek niet meer in de allerbeste staat is, moet je het maar vergelijken met mijn schoonmoeder. Ze staat er nog steeds, met hier en daar een plooi, maar nog steeds in opperbeste doen. De eerste eigenaar heeft het boek van notities voorzien, heeft er zelfs op het blad voor het voorplat een aantal nota's ingezet, haast onleesbaar voor mij, in dat vooroorlogs geschrift, gedeeltelijk in potlood, gedeeltelijk overschreven met pen in zwarte inkt. Maar het belangrijkste van al is zijn datering, die ik hier letterlijk overneem: "Xbre 1887". Volgens mij is die X dus de 12de maand, gezien de Latijnse oorsprong van de namen van de maanden: Xbre zou alzo "Décem" bre moeten zijn, zodat ik met goed recht meen te mogen lezen: décembre 1887.

Het voorplat en bladzijden één en twee zijn een stukje papier kwijtgeraakt, maar dat is niet hinderlijk. De eigenaar heeft echer met potlood en weer die zwarte inkt aantekeningen op aangebracht, die toch wel een beetje slordig overkomen. Verder in het boek komen deze aantekeningen nog slechts sporadisch voor.

Edoch, groot malheur op bladzijden 412 tot 418. Deze zijn aan de basis samen gekleefd, en onlosmakelijk met mekaar verbonden, hoewel de tekst overal behalve op één plaats leesbaar gebleven is. Veel erger is echter dat die ene plaats onleesbaar geworden is omdat een briefomslag, zeg maar enveloppe, gekleefd is midden op de pagina 417. Een onverlaat heeft bovendien getracht deze enveloppe met de hand te verwijderen, en heeft alzo de tekst onherstelbaar beschadigd. Ik laat de zaak zo, maar het boek heeft wel een flinke ontwaarding ondergaan; het blijft echter een groot boek.

Maar Holmes zou Holmes niet zijn, zo hij niet nog enige twijfels heeft bij zijn besluiten. Mijn oog viel zo op een nota die wel bijzonder eigenaardig is. Op bladzijde 627 namelijk wordt een wijziging aan de wet gepubliceerd onder de hoofding: "Notre ouvrage était sous presse quand fut votée la loi suivante apportant des modifications aux lois Provinciale et Communale: (....).

De eigenaar echter heeft deze titel tussen twee horizontale strepen gezet, en erbij gezet: 7bre 1887 (septembre). Raar? Ja, want het betreft een wet, getekend door Léopold, te Laeken op 30 décembre 1887. Wat meen ik te mogen besluiten uit die dataspaghetti? Dit exemplaar, moet er een geweest zijn, waarop de auteur of een redacteur kritieke lektuur heeft uitgevoerd, noodzakelijk voor de heruitgave. In 1889 namelijk moet er reeds een zesde druk uitgevoerd zijn (zoals Tante Google mij leert). De datering naast deze titel duidt erop dat de titel in een volgende uitgave overbodig werd, en dus op basis van zijn eigen, éénmalige inhoud mocht verdwijnen.

Het is ook zonder meer duidelijk dat een aantal notities aanvullend zijn, rechtstreeks de tekst beïnvloedend. Enig onderzoek op het geschrift, de gebruikte inkt dan wel potlood, en de aard van de notities zijn nodig om tot besluiten te komen. Ook zou het helpen een later exemplaar als vergelijkingsmateriaal ter beschikking te hebben. Maar bij Antiqbook moet je al 40 euro neerleggen om een exemplaar van 1889 (zesde druk) te mogen inkijken...


Andere notities zijn meer aanvullend, of bevragend. Voor mij is het echter duidelijk: dit boek is een belangrijk exemplaar. Alleen zal ik met mijn gebrekkige onderzoeksmogelijkheden niet ver komen om de heer Holmes te verslaan.

Zondag 16 november 2008, 20h45. Ook aangekocht, een handvol boeken uit de Pantheon-reeks. Je kunt de aanvulling daar zien.

Daarenboven nog een reeks diverse literaire en andere werken. Niet gesorteerd, alleen maar een lijstje in de volgorde zoals ze nu hier liggen.

Een vlekkeloos Missaal in etui uit 1965. Prachtig van uitzicht.
Tussen Maas en Schelde, van de gebroeders veen, Antwerpen.
Vincent van Gogh Zelfportret in brieven en schetsen, van de Wereldbibliotheekvereniging, met voorwoord door Ir V. W. van Gogh.
E.H. Maurits Van Caeneghem Petit Vicaire te Aalter, door Peter Laroy. Hoogst interessant boekje met veel fotomateriaal.
Democratie tussen spin en web, door Mark Eyskens.
Minister van Staat Gaston Eyskens, door Gustaaf Durant.
Madame Malou, door Marcel Braem.
Cake, door Marcel Braem.
De carrousel staat stil, door Jos Ghysen.
Lente van het hart, door Joos Florquin. Een onberispelijk boekje, ongelooflijk om te zien.
Ten huize van... 10de reeks, door Joos Florquin.
Ten huize van... 12de reeks, door Joos Florquin.
Ten huize van... 15de reeks, door Joos Florquin.
Nederduitse vertellingen, vertaald door Jozef Simons, ingeleid door Franz Fromme. Prachtige foto van Wilhelm Zierow.
Conscience, door Rob. De Graeve. Exemplaar in betere toestand dat hetgene dat ik vorig jaar in september of zo heb gerestaureerd.
August Vermeylen, door Herman Teirlinck. In de reeks Monografieën over Vlaamse Letterkunde.
Paul Lebeau, door Pieter G. Buckinx.
In de reeks Monografieën over Vlaamse Letterkunde. Vooral het feit dat PGB de auteur van de ontleding is (of van de synthese), gaf mij de aanzet om dit boekje te kopen, en dus ook om PGB beter te leren kennen.
Paul de Mont, door Pieter G. Buckinx.
In de reeks Monografieën over Vlaamse Letterkunde. Ibidem.
Boeketje Buysse, verzameld werk, uitgegeven bij Manteau, onder leiding van Karel Jonckheere. Weerom uiterst interessant fotowerk.
Inleiding tot de Congoleesche Volkenkunde, door N. De Cleene, Uitgaven Zaïre, 1943.
Toulouse-Lautrec, door Claude Roger-Marx, in de reeks Kopstukken uit de twintigste eeuw.
Antoine De St.-Exupèry, door drs Christian Angelet.
Dichtungen, door Georg Heym. Ph. Reclam Stuttgart.
De legende van de derde duif, door Stefan Zweig. Zeer merkwaardig uiterst summier (druk)werk uit 1952 van de wereldbibliotheekvereniging.
Het Leven der Romeinen in de Oudheid, door Pierre Grimal.
Vlaamse Verhalen, verzameld en ingeleid door André Demets. Mijn andere exemplaar is beschadigd, en dit is onberispelijk...
Heer van Lembeke, rijd aan. door Julien Kuypers.
Erasmus in zijn tijd, door Louis Bouyer.
De Lof der Zotheid, door Erasmus. Prisma boeken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten