An de bijk

An de bijk

An de bijk, op mêne book,
zoe loeg iech innet graës,
en kikde vol verwondering,
ne 't viske in het wetter.

Iech vruuch miech vol verwondring af
wijda da viske stil
in't wetter liege blijve kos?
Dêh bijk dêh was zoe wield!

Nog vor iech 't goed en wel begrijëp
wij 't viske da wel deu,
wast voert, en 't kuum nemê terug,
twas ouwet men auge weg.

Ma fijftig joëre laëter kump
inins da viske trug
en zwimt der mijn gedaachten oët.
Noë blift 't altijd be miech.

Ne mins, zoe dijnk dje daan toch mar,
blif dieje daan altijd joenk?

Ma 't viske in het wetter zwimt
en drijnkt de joëre vur oech weg.

Duiding

Dit "gedicht" (synomiem van gedrocht) is in het Herks dialect geschreven, zoals ik het me nog herinner, niet altijd correct, en met de nodige reserve voor de schrijfwijze: sommige klanken weet ik eenvoudig weg niet te reproduceren via de geschreven taal. Ik zal dit uitzoeken, en zo mogelijk aanpassen, als het moet met een apart document als handleiding. (toevoeging op 17 november 2007: op deze plaats vind je alvast een lijst met de uitspraak van een aantal klanken. Ik zal me later bezighouden met de tekst eens over te schrijven met de in die lijst genoteerde fonetische weergaven.)

Herks, dat is het dialect van Sint-Lambrechts-Herk, een deelgemeente van Hasselt, gelegen aan de Mombeek, dubbelbeek waar mijn verhaal en ook mijn jeugd zich afspeelde. De basis van het verhaal is authentiek, maar toch wel geromantiseerd: de dichter heeft nu eenmaal de vrijheid de werkelijkheid te kneden.

Het dynamisch moment is uiteraard waar, plots is het visje weer in mijn gedachten opgedoken, waarom weet ik niet, maar dit is duidelijk: 't sprikt, 't kalt in 't plat Herreks .