Pagina's

ALS JE DE DUIVEL WILT BESTRIJDEN, MOET JE ZIJN BOEKEN LEZEN

danny.bloemenhof@gmail.com

woensdag 3 augustus 2011

Johannes en Caspaares Luiken

Soms krijg je er kop noch staart aan. Wat heb je nu eigenlijk gekocht? Toen ik het in handen nam, dacht ik bij mezelf: hm, ja, aardig. Maar toch...

Een boek dat in de laatste honderd jaar uitgegeven is, daar verwacht je toch van dat er enige informatie over de auteur, de samensteller in dit geval, het jaar van uitgave, de uitgeverij, mogelijk een ISBN-nummer of een gelijkwaardig gegeven, een imprimatur als het nodig blijkt, gegeven wordt.

Het boek heet: Johannes en Caspaares Luiken - 100 Verbeeldingen van Ambachten - 't Amsterdam 1694.

De titelpagina vermeldt: Johannes en Caspaares Luiken Het Menselyk Bedryf. Amen. En die Amen heb ik er zelf bijgevoegd, hier in deze blog, om duidelijk te zijn, want behalve een informatieve eerste gravure (of is het houtsnede) met een banier bevattende het opschrift Het Menselyk Bedryf, kom je niet veel te weten. Daaronder in een soort van etiquet verduidelijkt men: Vertoond in 100 verbeeldingen van : Ambachten, Konsten, Hanteeringen en Bedrijven; met Versen.

De rest van het boek wordt gevuld met wat ik vermoed 100 gravures te zijn, waaronder steeds een vers staat dat enige omschrijving maar eigenlijk meer een alegorische randbemerking betreffende het uitgebeelde onderwerp is.

Voor de volledigheid: op de hardcover staat een gekleurde versie van de tonnenmaker, die door zijn positie in de publicitaire afdeling van de omslag, als vergoeding daarvoor geen recht heeft op enige poëtische toevoeging door middel van "versen". En achteraan op de hardcover staat nogmaals de eerste gravure zoals twee paragrafen terug beschreven als informatieve eerste gravure.

Maar de gewone gegevens, samensteller, jaartal enzovoort: nee, vergeet het. Wie het zo wilt geloven, dit boek kan gemaakt zijn in 1884. Samengesteld onder redactie van Guido Gezelle. Imprimatur door de Bisschop van Brugge. Het is te gek voor woorden.

Internet dan maar weer eens afgezocht aan de hand van Tante Google, en ja hoor, zij kent een exemplaar van dit werk dat via Antiqbook verkocht wordt in de boekhandel De Kantlijn te Bredevoort, Nederland. In die advertentie zie ik dat het om een uitgave van Elsevier uit 1984 kan gaan, maar dan toch niet dit exemplaar, want het mijne meet 23 X 15 cm., waar de advertentie over 17 cm. spreekt. Ene Leonard de Vries zou de samenstelling gedaan hebben, en ook een inleiding geschreven hebben. Ik zou ze graag lezen!

Maar er is nog meer onduidelijkheid: hier spreekt men over een herdruk van een werk van "De Nederlandse dichter en graveur", en men vermeldt zelfs geboorte en overlijden: "1649-1712". Jan en Caspaares, dat zijn dan twee broers, denk ik zo. Toevallig geboren en gestorven in hetzelfde jaar?

Verdere opzoekingen leiden naar de Koninklijke Bibliotheek Van België, die in bezit hebben van Luiken Johannes: Het Menselijk Bedrijf, van Jan en Casper Luyken, ed: 1984. Let op de spelling. Daarenboven bezitten ze ook nog: Spiegel van het Menselijk Bedrijf, Johannes Luiken, ed: 1979. Duidelijkheid ver zoek.

Sommige verkopers geven wel een ISBN-nummer, steeds voor een uitgave uit 1984. Maar wat heb ik dan hier in handen? Wie me een verklaring kan bezorgen, ben ik dankbaar voor eeuwig en drie dagen. De drie dagen gaan gemakkelijkheidshalve nu in.

2 opmerkingen:

  1. Ik was 6-8 jaar geleden bij De Slegte, en daar hadden ze een paar stapels van dit boek liggen. Er waren een paar variaties (zwart-wit kaft, gekleurde kaft, een beetje afwijkende inhoud etc). De variatie die jij beschrijft lijkt identiek te zijn aan de variatie die ik destijds heb uitgekozen als geschenk voor een kennis die een boek over deze prenten zocht. Ik kan mij die aankoop goed herinneren omdat ik destijds zeker een half uur gezocht heb naar het minst beschadigde, minst stoffige boek.
    Mij viel destijds ook op hoe slordig die boeken waren uitgegeven, maar ik was al blij dat ik een boek over dit onderwerp had gevonden.
    De prenten zijn erg populair en ik denk dat iemand heeft geprobeerd daarop in te spelen door een zeer onverzorgd boek snel en goedkoop te drukken. Blijkbaar was het geen succes, want het leek wel of De Slegte een soort ramsch partij had opgekocht waar ook een paar (mislukte) proefdrukken/prototypes bij zaten.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zo zie je maar dat vraagtekens ook in boeken(land) welig tieren. Aangezien de derde dag nog niet voorbij is, hoef ik niet te wachten op de eeuwigheid. Waarvoor mijn hartelijke dank.

    BeantwoordenVerwijderen