Stilte, en kilte

Hier in de eethoek, waar ik bij voorkeur mijn computer neerplant, aan het raam waar ik uitkijk over een stukje groen, dat later op het jaar tot een wijnprieel uitgroeit, heersen twee vrienden, die het leven van de boekenvriend aangenaam maken en houden. Het zijn de stilte, en de kilte.

Stil is het nooit, in een wijk waar mensen wonen, dicht opeengepakt, zodat je soms in mekaars keuken kunt kijken, en als je denkt in de halfduistere rust van je zolder enige boeken te doorsnuisteren, terwijl je hoopt je gedachten bij mekaar te houden, wil een brave hond zijn stem oefenen, ruziën twee eksters om een gevonden slak, geeft een frivole bestuurder plankgas waar je slechts vijftig per uur mag halen, komt de trein van 15h32 net voorbij omdat hij een minuut eerder uit het station weggejaagd werd, rommelt het zachtjes in de badstoffenfabriek hier in vogelvlucht 300 meter vandaan of wil een snotneus zijn muziekinstallatie toch even met de buren delen. De obligate grasmaaiers vernoem ik niet eens meer.

De beschaving maakt van ons verslaafden aan achtergrondlawaai. Daarom valt de huidige stilte me op. Ik geniet ervan, met een kop koffie en twee boeken voor me. De hond is verzeild in voorhistorische dromen, mijn zoon beoefent de internetologie op zijn kamer, terwijl hij denkt dat ik denk dat hij studeert, en verder is er de ... kilte.

De frisheid van de lentedag, die zo bewogen is begonnen met een fikse storm, is gebleven, maar de wind is gaan liggen. Ik proef de koffie van de vorige slok nog in mijn mond, maar neem toch reeds een nieuwe, want aan koffie ben je net zo verslaafd als aan alcohol of nicotine. Er is nog een verslaving in mijn leven: die aan mooie boeken.

De Biografie van Leopold II, De Koning nv van Neal Ascherson, uitgegeven bij Manteau Uitgeverij, ligt in al zijn glorie naast mij. Een prachtig boek, waarvan de stofwikkel een vokomen kopie is van de voor- en achterzijde van het boek zelf. Deze Nederlandstalige versie van 2002, door de auteur oorspronkelijk geschreven in 1963 in het Engels onder de titel The King Incorporated, is in onberispelijke staat. Wel bekeken, niet gelezen. Speciaal voor deze editie heeft Neal Ascherson een nieuwe inleiding geschreven, waardoor hij heel even kan doorbomen op de geschiedenis van Kongo-Zaïre onder Moboetoe Sese Seko, en de latere Kabila's. Het boek bevat een bloedige geschiedenis, die hij getracht heeft te situeren en in een helder licht te plaatsen, als een journalist, zonder in tranerigheid te vervallen over het aangedane leed, zonder medelijden ook met de protagonisten, die zelf alleen keken naar de financiële opbrengst, met verregaande verachting voor alles wat menselijk leed had kunnen zijn.

Bij mijn bespreking van het boek van Carton de Wiart heb ik nog aangehaald hoe die auteur met graagte de hand hield boven het hoofd van de onschuldige Vorst. Deze auteur noemt een aantal slippendragers, waarvan sommigen zelfs het nobele beroep van (Belgische!) historicus uitoefenden. Zij waren blind voor alle terreur, spraken alleen over de grote daden die het "land" zoveel rijkdom gebracht hadden, en degenen die het aandurfden kwaad te spreken van de grote Vorst, deden zij af als lasteraars en politieke tegenstanders. Ze waren blind en doof voor de getuigenissen van een schare van internationale bezoekers van Kongo. 

Kongo-Vrijstaat, en de latere kolonie Kongo-Congo, de daarop volgende staat Zaïre, evenals de huidige République Populaire onder Kabila, ze zijn allemaal getekend door de figuur van Leopold II en de wijze waarop hij de touwtjes in handen gehouden heeft gedurende de periode 1880-1908. De samenvatting belooft een genuanceerd en eerlijk beeld. Geschreven in 1963 kan het niet anders dan ook gekleurd zijn, maar ik kijk er toch naar uit.